W běhu 19. lětstotka wuwi so industrializacija a z njej leće železa a wudobywanje a ćesanje granita. To wotbłyšćowaše so tež w nabožnych pomnikach, kotrychž wulki železny křiž z korpusom so do granitoweho bloka zapušći. Tajke postajowachu so před swójskim domom, w zahrodźe, na nawsy abo při pućach. Křiže so jako wonkowne znamjo wěry abo jako dźak za wusłyšane próstwy postajichu. Tak nadeńdźemy w našej wosadźe skromne, jednore, ale tež pyšne z postawami wěstych swjatych abo jandźelow. W 20. lětstotku počinachu so drjewjane křiže stajeć.
Pomnik z pólnych kamjenjow a železnej Božej martru na Kopcach spomina na zahinjenych w dalokej zemi w swětowymaj wójnomaj. Wón je so na iniciatiwu wosadneho fararja Jurja Křižanka w lěće 1920 postajił. Tři tafle z mjenami dopominaja na njeskutk swětoweju wójnow. Na prěnjej tafli je zapisane dźewjeć mjenow ludźi, kiž su swoje žiwjenje w Prěnjej swětowej wójnje přisadźili. Na druhej a třećej tafli, kotrejž da Wotrowska wosada w lěće 1997 připrawić, čitaš 38 mjenow ludźi z Wotrowa, Kanec, Žuric a Noweho Dwora, kiž njejsu so wjace z Druheje swětoweje wójny nawróćili.
Ze šěrych kamjenjow, wjelbowana a ze zelenym efojom wobrosćena je Bryckec kapałka blisko Lipicy. W sćěnje je zamurjowana prózdnjeńca, w kotrejž steji postawa maćerje Božeje. Kapałku je 1931 natwarił Pawoł Brycka. Jako hrózbu wójny 1914–1918 w horcych bitwach w Francoskej dožiwi, slubi, zo da pod Lipicu kapałku na česć Lourdesoweje maćerje Božeje natwarić, jeli so z wójny wróći.
-
- pomnik na Kopcach
-
- swjaty křiž w Kašecach
-
- modlerski stołp w Kašecach